(Don’t) Label Me!
Mensen zijn gek op labels plakken. Op zichzelf en op anderen. Dat maakt de wereld een stuk overzichtelijker. Je weet tenslotte wat je van iemand kunt verwachten als je die in een bepaald hokje stopt. Hoef je daar tenminste niet over na te denken. Alleen is er een groot nadeel van het plakken van labels: in heel veel gevallen dekt de vlag de lading niet. Of verandert de vlag de lading zelfs.
Een tijdje terug volgde ik de serie “
Beau en de Veteranen
” van Beau van Erven Dorens. Daarin ging Beau samen met een groep militairen met PTSS op trektocht in Noorwegen. Ze werden begeleid door een team van coaches die hen op allerlei manieren handvatten gaven om op een andere manier met hun heftige herinneringen om te gaan. Een van die oefeningen maakte enorm veel indruk op me.
“Dat is slechts een rol die ik vervul”
Bij die oefening stond telkens een van de veteranen of Beau zelf voor de groep en las een van de groepsleden een label op dat die persoon op zichzelf had geplakt of had laten plakken. Bijvoorbeeld “Jij bent een militair,” “Jij bent een programmamaker,” “Jij bent hard,” of “Jij bent een veteraan.” Vervolgens zei de persoon: “Nee, dat ben ik niet, dat is slechts een rol die ik vervul.” Bij een aantal labels zag je hoe de man of vrouw worstelde om die woorden te menen. Het label was kennelijk zo’n groot onderdeel geworden van hun identiteit dat ze het niet meer af konden of wilden leggen.
Dit zette me enorm aan het denken. Welke labels had ik zelf eigenlijk allemaal verzameld in de loop der jaren? En welke vond ik moeilijk om als rol te zien in plaats van als een onlosmakelijk onderdeel van mezelf?
Label me!
De labels die binnen de kortste keren op de grond lagen hadden een ding gemeen: ik geloofde daarvan niet dat ik er goed genoeg in was om die titel te “mogen” dragen. Heel interessant natuurlijk, want daar was duidelijk mijn perfectionistische kant aan het woord. En dat was nou net een van de labels die ik moeilijk van me af kon leggen. Maar ja, hoe handig was dat dan? Want ik besefte tegelijkertijd dat juist mijn perfectionistische kant mezelf zo vaak gigantisch hinderde. Met andere woorden, dat was nou juist een label dat ik kwijt wilde.
Niet vreemd dus dat het grote gouden beeld van Karel Goudsblom op het dak van
Bronsgieterij Steylaert
in Waardenburg mijn aandacht trok toen ik er een paar dagen na de betreffende aflevering van Beau en de Veteranen langsreed. Ik was in een prima humeur na de opnames voor die gave vlog met Bo van
Bo! Horses
en reed door, de snelweg op.
Maar net als de uitzending, bleef het beeld de weken daarna regelmatig in mijn hoofd opduiken. Die gespreide armen en die gigantische lach op zijn gezicht gaven een gevoel van vliegen, van vrijheid. Alleen werd dat volledig tegengesproken door het bordje “Label Me” om zijn nek. Aan een ketting nog wel.
En eigenlijk was dat precies het punt: een aantal labels zorgden voor een hoop extra ballast.
Toen ik een tijdje daarna vanaf Utrecht over de A2 richting Eindhoven reed, ben ik de snelweg afgegaan en heb ik er een foto van gemaakt. En nu is hier ook de bijbehorende blog.
Een effect van labels
Hokjes kunnen enorm dwingend zijn. Zo kunnen jongens stoppen met ballet, turnen of paardrijden omdat dat een meisjessport zou zijn. En voelen meisjes zich raar als ze niets hebben met poppen of de kleur roze. Als student hoor je je elke week op donderdagavond lam te zuipen. En een man moet natuurlijk kostwinnaar zijn. Daarnaast wordt hij ervan verdacht dat er “een steekje los zit” bij hem als hij van breien houdt.
Ik vermoed dat er een heleboel mensen zijn die werk of hobby’s aan hun neus voorbij laten gaan omdat dat niet bij het label past dat de omgeving of zijzelf hebben opgeplakt. Terwijl ze er niets aan kunnen doen dat ze het gevoel hebben dat het wel bij hun past. Smaken verschillen tenslotte. Om de uitzonderingen die stoer genoeg zijn om gewoon hun hart te volgen, wordt achter hun rug gegniffeld. Of midden in hun gezicht als ze pech hebben.
Nog een effect
Maar labels hebben nog een ander effect: mensen gaan bewust of onbewust op zoek naar bevestiging voor het hokje waarvan zij of anderen vinden dat ze bijhoren. Want als mensen zeggen dat je verlegen bent, of je paard door iedereen dominant wordt genoemd, en er zijn maar genoeg mensen die dat zeggen, zien zij kennelijk iets dat jij gemist hebt. En elke keer dat je bewijs vindt dat ze toch gelijk moeten hebben, wordt het label groter en plakt het nog steviger aan jou of je paard vast. Totdat je gaat geloven dat er niets aan te doen is. Dat je gewoon zo bent. En je situaties uit de weg gaat omdat iemand die verlegen is of een paard dat dominant is een aantal dingen natuurlijk niet kan.
Petra Iuliano schreef
een mooie blog
over dat verlegen zijn waar ik veel in herkende. Want wat ontzeg je jezelf eigenlijk allemaal door in zo’n label te gaan geloven? Als ik er vanuit was gegaan dat ik niet kon veranderen, had ik gewoon ander werk gezocht nadat mijn baan als procurement analyst ophield. Een stuk veiliger dan voor jezelf beginnen. Dan was ik ook niet naar netwerkbijeenkomsten gegaan. Of had ik er in ieder geval niet mijn mond open gedaan tenzij iemand anders iets aan me vroeg. En ik was zeker niet met paarden gaan werken.
Wat ben ik blij dat ik dat wel allemaal heb gedaan!
Mijn labels
Toen ik klein was probeerde ik me in allerlei bochten te wringen om “erbij te horen.” In negen van de tien gevallen paste ik niet in de bestaande hokjes en bleef ik in de ogen van overtuigde hokjesbewoners een twijfelgeval. Ik zat als het ware overal op de rand. Om toch mee te kunnen doen, ging ik me gedragen zoals ik dacht dat een typische scholier/student/muzikant/partner/sporter/schrijver/inkoper/fotograaf/analist/etc. zich “moest” gedragen. Ik pikte het jargon op dat zo’n typische [vul hier de betreffende rol in] gebruikte, trok de kleding aan die erbij hoorde en paste mijn lichaamstaal aan.
Het punt was alleen dat ik daar in de meeste gevallen toch na kortere of langere tijd vanaf stapte, omdat ik me niet helemaal mezelf voelde. Vervolgens bedacht ik een nieuw hokje: “iemand die met al zijn tenen en vingers in verschillende hokjes staat.” En dat voelt een stuk beter. Want dat ben ik wel: iemand die allerlei rollen vervult. Die allerlei labels om zijn nek heeft die met breektouwtjes zijn vastgemaakt in plaats van met kettingen. Zodat ik ze makkelijk af kan doen als ze niet meer kloppen.
Totdat er een enkel label overblijft: “mezelf”.
Zit jij opgescheept met een stel labels waarvan je het gevoel hebben dat ze je tegenhouden? Of heb je misschien een paard waar iedereen iets van vindt?
Laat het me weten
, dan doen we er wat aan.
Hester
, Man en Paard Coaching
09/16/2019