Bij onze gedomesticeerde paarden zie je dit gedrag iets minder vaak omdat er weinig paarden in natuurlijke groepen worden gehouden (ofwel groepen waarin een hengst een harem kan vormen met een of een aantal merries en hun veulens). Ik heb het zelf vooral gezien bij ruinen die zich nog steeds als hengst gedroegen en een of meer favoriete merries hadden in hun groep. Hierbij zie je de hengst of ruin in een soort sluipende beweging op de paarden die hij als zijn haremleden beschouwd af lopen, waarbij hij zijn hoofd laag houdt en zijn hals gestrekt. Zijn oren liggen plat in zijn nek en zijn neus is meestal gericht op de individuen die hij voor zich uit of in een andere richting wil drijven. Vaak zie je dat hij zijn hoofd tegelijkertijd heen en weer beweegt; gedrag dat “snaking” wordt genoemd, ofwel een slangenbeweging maken.

Waarom hengsten en ruinen die zich hengst voelen dit doen? Lees het in dit korte artikel.

Veel mensen die ik tegenkom - en vooral perfectionisten - hebben de neiging om een situatie waar ze grip op willen krijgen nogal binair te benaderen. Ofwel: het is 0 of 1, goed of fout, alles of niets. Zelf had ik daar ook een handje van. Logisch als je jezelf regelmatig als “hyperfectionist” hebt bestempeld, maar man, wat is het vermoeiend. Het resultaat is namelijk in 99 van de 100 gevallen dat die 100% perfectie niet lukt. Of in ieder geval niet in een keer. En zeker niet de eerste keer. Dus zat ik mezelf eigenlijk al te saboteren voordat ik begon. Omdat de twee dames die recent bij me waren voor een coachingsessie wel in de gaten hadden dat dit een recept voor mislukking was, wilden zij het graag anders aanpakken. Want hoe leg je die lat nou op de juiste hoogte?

Lees meer in deze blog.

Toen ik klein was en voor het eerst een springwedstrijd zag op tv, deden de ruiters en amazones het al: hun paard op de hals kloppen als ze het parcours hadden afgelegd. Lachend en met beide handen als ze dat foutloos hadden gedaan, of wat minder enthousiast als er een balk was gevallen. Ook toen ik eindelijk naar de manege mocht om rijles te nemen, moesten we van de instructrice ons paard belonen door hem op de hals te kloppen als we een stuk hadden gedraafd, ingewikkelde figuren hadden gereden of hadden gegaloppeerd. Ik kan me dus niet anders herinneren dan dat het heel normaal was dat je je paard op de hals klopte als je hem duidelijk wilde maken dat je blij was met zijn gedrag.

Totdat ik erachter kwam dat die klopjes helemaal niet klopten! Lees in deze korte blog waarom niet en wat dan wel klopt.

De afgelopen keer hebben we de L-shape verder uitgebreid, zodat je er een U-shape, een Zigzag of een Labyrinth van kon maken. In dit vijfde en laatste deel van Creatief met Balk geef ik je wat ideeën om je grondspel nog uitdagender te maken voor jezelf en je paard door er pionnen aan toe te voegen.

Laat je creativiteit de vrije loop in het laatste deel van "Creatief met Balk".

Zoals ik de vorige Woensdag Gedragdag al schreef over wanneer een paard dreigt om te bijten, als een paard dreigt, gaat het om een waarschuwing waar vaak al een aantal andere signalen aan vooraf zijn gegaan. Dit geldt dus ook als een paard dreigt om te slaan met zijn achterbenen. Reageer jij of het andere paard daar niet (voldoende) op dan kan de volgende stap zijn dat het paard echt zal trappen. En paarden kunnen bijzonder goed richten, zoals mensen waarbij een hoefvijl of borstel uit de hand is geschopt zullen beamen.

Lees meer over waarom paarden dit gedrag kunnen vertonen.

De vorige aflevering begonnen we met de L-shape. Voor- en achteruit en zowel als je aan de linker- als aan de rechterkant van je paard loopt. Dit keer leggen we de lat weer ietsje hoger door de bochten scherper te maken en beide kanten uit te draaien.

Tussen paarden onderling, maar ook richting mensen zie je regelmatig dat paarden dreigen om te bijten. Meestal komt dit niet uit de lucht vallen, maar hebben de paarden al een aantal subtielere signalen gegeven dat ze de situatie niet fijn vinden. Daarbij kan het gaan om oren in de nek leggen, hoofd en hals in de richting van de ander zwaaien, een paar stappen in de richting van de ander of zelfs het doen van een uitval. Hierbij zijn de oren van de dreiger achterwaarts of plat in de nek en is de hals gestrekt en wijst het hoofd in de richting van het paard of mens dat ze dreigen te bijten. Bij paarden onderling is het dreigement meestal gericht op het hoofd, de schouder, borst of benen van de ander.

Een kort artikel waarin je meer te weten komt over waarom paarden kunnen dreigen om een ander paard (of jou) te bijten.

Zowel tijdens de trainingen als de coachingsessies die ik verzorg merk ik dat mensen het best een uitdaging vinden om zich een nieuwe gewoonte eigen te maken. En uiteraard is het ook veel makkelijker om op de bekende weg door te blijven gaan. Die ligt tenslotte binnen je comfort zone: je weet wat je rol is, wat je moet doen en wat je als resultaat kunt verwachten. Alleen is het natuurlijk niet zo handig als die gewoonte er eentje is die je niet bij het doel brengt dat je graag wilt bereiken. Vandaar dat ik wat tips heb opgeschreven om ervoor te zorgen dat je je die nieuwe gewoonte wel eigen maakt.

Vorige week maakten we de training met balken weer wat uitdagender door aan de slag te gaan met hoogteverschillen. Dit keer ligt de focus op beter leren sturen. En dan vooral als je je paard achteruit laat lopen. Met andere woorden, de L-shape staat op het programma.

Lees meer in Deel 3 van de serie "Creatief met Balk".

Bij de halfwilde Konikkuddes zie je het regelmatig gebeuren: twee of meer leden van een harem gaan vlakbij elkaar staan. Als het rustig is, staan of liggen ze vaak met hun hoofd dezelfde kant uit, afhankelijk van de windrichting. Dreigt er gevaar, dan staan ze verschillende richtingen uit met hun hoofd omhoog, zodat ze zo snel mogelijk weten uit van welke kant de bedreiging komt en ze eventueel in de tegenovergestelde richting kunnen vluchten. De veulens van de harem liggen meestal in het middelpunt van de groep.

Waarom ze dat doen? Kom het te weten in dit korte artikel.

Er is een groot verschil tussen hoe paarden en mensen denken. Wij denken vooruit en gaan alvast na wat er mis zou kunnen gaan, welk effect dat zou hebben en hoe we het zouden kunnen voorkomen of oplossen. Paarden leven daarentegen, net als andere dieren, in het hier en nu. Ze reageren op de situatie waar ze in zitten en niet op wat er zou kunnen gebeuren. Dat verschil in denken zorgt ervoor dat er regelmatig dingen misgaan in de communicatie tussen mensen en paarden.

Meer weten over wat er aan de hand is en hoe je daarmee het beste kunt omgaan? Lees dan deze blog.

Een briljante uitspraak die normaalgesproken wordt toegeschreven aan Pippi Langkous. Als rechtgeaarde perfectionist moest ik natuurlijk even opzoeken of dat wel echt zo was. En sorry, Pippi-fans, dit bleek niet het geval. [Eigenlijk had ik dus “anoniem” tussen de rechte haakjes moeten zetten, wederom in mijn perfectionistenjasje.] Astrid Lindgren heeft haar heldin met de rode vlechtjes iets laten zeggen dat in de buurt kwam, maar niet deze woorden. Alhoewel het natuurlijk prima had gekund, want het past helemaal bij Pippi die altijd graag nieuwe dingen uitprobeerde. Net als ik vorige week, toen ik voor het eerst ging vuurspuwen.

Vorige week waren we geëindigd bij het uitdagender maken van je training door de tussenruimte tussen je balken te veranderen, de balken schuin te leggen, van tempo te wisselen en je paard achterwaarts over de balken heen te laten stappen. Vandaag pikken we de draad daar op en gaan we verder met het nog uitdagender maken van de oefeningen door de hoogte in te gaan.

Na een stevige training laten veel paardeneigenaren hun paard even lekker rollen in de bak. De meeste paarden stellen dat enorm op prijs. Ze zullen met gestrekte hals wat aan het zand snuffelen en eraan krabben met hun voorhoeven, met verende tred een of meerdere rondjes lopen op de plek die het meest uitnodigend is en zich uiteindelijk door hun benen laten zakken.

Waarom rollen paarden? De eerste reden - zichzelf verzorgen - ligt behoorlijk voor de hand, maar wist je ook dat paarden het in stresssituaties kunnen doen?

Zo nu en dan krijg ik een berichtje van een van mijn klanten dat ze een minder goede trainingsdag hadden. De voorgaande trainingen waren allemaal beter geweest dan die daar weer voor, maar nu waren ze plotseling terug bij "af". Zo voelde het tenminste. Over de ups en downs van leer- en groeiprocessen.

Pas was ik bij een van de dames die ik op dit moment begeleid om een ontspannen relatie te krijgen met haarzelf en haar paard. Zoals gebruikelijk pakte ik een stel springbalken die ik in de bak neerlegde in een ander patroon dan de training daarvoor. "Goh, ik zou er nou nooit aan gedacht hebben om ze op die manier neer te leggen," zei de dame, die in een paar trainingen al een prachtige vooruitgang heeft geboekt. "Zou je daar een keer een artikel over kunnen schrijven? En dan het liefst met een heleboel voorbeelden erbij."

U vraagt, wij draaien. Vandaar dat je vanaf deze week elke donderdag nieuwe oefeningen krijgt om zelf naast je paard met balken aan de slag te gaan.

Nu het veulenseizoen in volle gang is, leek het mij wel leuk om even in te zoomen op zooggedrag. Als een veulen wil drinken dan zal het eerst een paar keer met zijn hoofd tegen de uier aan stoten. Dit zorgt ervoor dat de merrie haar melk “laat schieten”, ofwel haar melk gaat afgeven. Normaalgesproken zal de merrie zo gaan staan dat haar veulen makkelijk bij de uier kan. Ze zal dan bijvoorbeeld wijdbeens gaan staan, of haar achterbeen aan de kant van het veulen iets naar achteren verplaatsen.

Meer weten over hoe en hoe vaak veulens bij hun moeder drinken en wanneer ze daar ongeveer mee ophouden? Lees dan dit korte artikel.

Een gevecht tussen twee (half)wilde hengsten ziet er enorm heftig uit. Veel gillen, maaien, trappen en bijten. Toch houden de hengsten er maar zelden echt ernstige verwondingen aan over. Bij onze tamme paarden kan dat echter wel gebeuren. Weten waarom? Lees dan dit korte artikel.

Vorige Woensdag Gedragdag schreef ik al dat ik iets meer wilde vertellen over kalmerende signalen. Rachael Draaisma onderzocht dit onderdeel van de lichaamstaal van paarden en schreef daar het boek “Language Signs & Calming Signals of Horses” over (dikke aanrader overigens!). Hierbij gaat het om signalen die paarden laten zien bij toenemende of afnemende spanning. Het doel ervan is om zichzelf en het eventuele andere dier, mens of ding te kalmeren zodat er een positievere sfeer wordt gecreëerd of behouden, om sociale relaties te beschermen en om negatieve escalaties te voorkomen. Splitsen is een van die kalmerende signalen.

Kom er meer over te weten in dit korte artikel.

Best onwennig is dat in het begin, toch? Omdat je het zo hebt geleerd, ga je automatisch aan de linkerkant staan als je je paard vastklikt aan je leidtouw. Maar ik raad je echt aan om eens vaker van kant te wisselen. Waarom? Als je paard eraan gewend is dat je hem zowel vanaf de linker- als vanaf de rechterkant kan begeleiden, kan je dat enorm helpen als je voorbij iets wilt lopen wat je paard spannend vindt. Superhandig dus!

Lees meer over waarom dit werkt en hoe van kant wisselen er ook nog eens voor zorgt dat je zelf veiliger bent in dit korte artikel.

Zeker nu de ruiperiode is aangebroken en er steeds meer insecten rondvliegen, zal je je paard dit zelfverzorgende gedrag regelmatig zien vertonen. Hij zoekt een boom, paal of ander stevig voorwerp en gaat al schurend de jeuk te lijf. Maar wist je dat dat schuren ook een teken kan zijn van stress? Lees er alles over in dit korte artikel.

Zeker nu het weer veulenseizoen is, zal je dit gedrag regelmatig zien langskomen bij hengstveulens. Maar ook ruinen willen nog weleens een robbertje vechten voor de gein. En dat ziet er best wel imposant uit.

Meer te weten komen over schijngevechten? Lees dan dit korte artikel.

Vorige Woensdag Gedragdag had ik het over plat liggend op de grond slapen en hoe belangrijk dat is voor je paard. Als aanvulling daarop leek het me interessant om ook de meest voorkomende manier dat paarden een tukje doen te bespreken: staand slapen. Als je een groep paarden hebt die elkaar vertrouwen, zal je die typische slaaphouding vast weleens hebben gezien: ogen (bijna) dicht, hoofd hangend, oren opzij en een been op rust. Vaak laat het paard daarnaast ook nog zijn onderlip openhangen in standje centenbak.

Lees meer over waarom paarden vaker staand slapen dan liggend in dit artikel.

Slapen, hoezo? Ik ken mensen die hun paard dat eigenlijk nog nooit hebben zien doen. Niet plat op de grond liggend, bedoel ik. En dat is een beetje een zorgwekkend teken, want een paard heeft, net als elk ander dier, deze vorm van slaap zeker wel nodig. Hopelijk slapen deze paarden dus wel plat op de grond op de momenten dat hun eigenaar er niet bij is.

Meer lezen over waarom deze manier van slapen zo belangrijk is voor je paard? Lees dan dit korte artikel.

Vorige week coachte ik iemand die behoorlijk in gevecht was met haar zelfbeeld. Toen ik haar vroeg wie of wat ze zag als ze in de spiegel keek, kwam er een hele lijst van rotopmerkingen en scheldwoorden langs. Allemaal dingen die verschillende mensen ooit tegen haar hadden gezegd en die ze ongemerkt was gaan geloven. Simpelweg omdat ze het zo vaak gehoord had. Maar toen ze echt ging kijken naar wie ze daar zag staan, toen ze degene zag die daar echt stond, werd die lijst opeens heel anders. Dit open gesprek en de dag die daaraan voorafging, zetten me aan het denken over mijn eigen zelfbeeld.

Lees meer over wat ik allemaal ontdekte deze blog.

In mijn vorige artikel over paardengedrag had ik het over hengstenhopen en dat daar 25% van de gevechten tussen hengsten bij ontstaat. Gisteren zag ik dat bij de Koniks in de Koornwaard een paar keer gebeuren. Maar er gebeurde nog iets anders.

Benieuwd naar wat dat was? Lees dan meer in dit artikel.

Staan er bij jouw paard een of meerdere ruinen in de groep en hebben die het idee hebben dat ze nog helemaal "het mannetje" zijn? Dan zou het zomaar kunnen dat er bij jou in de wei of paddock op bepaalde plekken grote hopen mest liggen omdat ze over elkaars paardenvijgen heen mesten.

Lees meer over het bouwen van hengstenhopen in dit artikel.

"Grazen?" zul je misschien vragen. "Wat is daar nou over te schrijven?" Als je al een heleboel weet over wat paarden nodig hebben om zich lekker in hun vel te voelen, kan je dit stukje inderdaad makkelijk overslaan. Maar als je nog niet zo lang een paard hebt of verzorgt, dan zijn er wel een paar dingetjes die belangrijk zijn om te weten. Lees er meer over in dit artikel.

Misschien dat je dit woord nog niet eerder had gehoord, maar dat krauwen met de lippen en/of tanden dat paarden bij elkaar doen heet officieel zo. "De ander poetsen" of "elkaar poetsen" betekent het en alle paardachtigen doen het, maar ook veel andere dieren die in groepen leven. Meer weten over waarom ze dat doen? Lees dan meer in dit artikel.

Als je zo’n vraag krijgt, dan weet je dat je alert moet zijn. Dat er waarschijnlijk iets ongewoons aankomt. Maar ja, wat doe je als je al bij verschillende therapeuten bent geweest en de nare ervaringen je blijven pesten? Als die een enorme invloed hebben op je slaap, je werk en je privéleven? Dat je je continu uitgeput voelt en snakt naar een beetje rust in je hoofd. Jezelf opnieuw wilt leren kennen, omdat je gewoon niet meer weet wie je bent. Stel dat iets ongewoons wel zou werken… “Waar zit je aan te denken?” vraagt ze.

Een kort, waargebeurd verhaal over hoe iemand die niets met paarden heeft door paardencoaching een eerste stap zet op weg naar verandering.

Het lijkt net alsof je paard lacht als hij zijn bovenlip optrekt, zijn neusgaten dichtdrukt, zijn nek en hoofd strekt en soms zelfs zijn ogen helemaal wegdraait - gek ziet het er sowieso uit. Je weet dat dit gedrag "flemen" heet. Maar waarom doet hij dat nou eigenlijk?

Een wandeling maken met je paard is een goede voorbereiding op een ontspannen buitenrit. Op deze manier kun je de comfort zone van je paard vergroten, terwijl je naast je paard meer mogelijkheden hebt om hem langs uitdagende situaties te leiden dan als je erop zit. In dit artikel kom je meer te weten over wat je kunt doen als je paard spanning laat zien tijdens de wandeling.

Niet om je auto in te parkeren natuurlijk. Je zou hem wel kunnen gebruiken om je paard naast te leren wachten, maar daar wilde ik het vandaag niet over hebben. Nee, deze emmer gebruik ik om mijn gedachten tijdelijk in te stallen.

Lees meer over hoe een fysieke parkeerplaats voor je gedachten je kan helpen om je te focussen op wat er op dat moment belangrijk is in deze blog.

Regelmatig hoor ik deze tip voorbij komen: als je paard tijdens een buitenrit niet voorbij die enge kliko/boomstronk/hond durft, vooral niet afstappen, hoor, want dan wint hij!

Ik ben het daar niet mee eens. Lees meer in deze blog over waarom dat zo is.

Heb jij zo'n paard of pony die de benen neemt zodra je haar of hem uit de wei wil halen? Dat gedrag kan verschillende redenen hebben. En als je weet waarom je paard of pony het doet, kan je er natuurlijk ook iets aan veranderen. Hier zijn een paar tips.

Op momenten dat het me even tegenzit verzucht ik regelmatig dat het zo gemakkelijk zou zijn als je een dosis zelfvertrouwen in de winkel zou kunnen kopen. Hup, even een slok en al je problemen, belemmerende gedachten en beren op de weg verdwijnen als sneeuw voor de zon. Blijkt dat nou gewoon te bestaan!

Lees er alles over in deze blog.

Voordat ik me via opleidingen ging verdiepen in paardengedrag en hoe paarden leren, had een vriendin me gevraagd of ik haar twee paarden uit de wei wilde halen op een dag dat ze daar zelf door omstandigheden geen tijd voor had. Omdat ik haar paarden niet zo goed kende, bedacht ik dat het beter was om ze een voor een naar de stal te brengen, wat bij het verlaten van de wei nog best een uitdaging bleek. Met wat gewurm, gehannes en een hele snelle actie om het schrikdraad achter het eerste paard te sluiten, lukte het me uiteindelijk om een van de twee uit de wei te krijgen. Maar toen kwam het…

Afgelopen vrijdag kwam ik tijdens een wandeling een bijzonder inspirerende rij knotwilgen tegen. “Knotwilgen,” zul je misschien denken, “wat is daar nou zo bijzonder aan?” In dit geval heel veel. Behalve dat ze mijn fotografenhart sneller deden kloppen vanwege hun aparte vormen, zag ik een parallel met mensen, waaronder mijzelf.

Een paar jaar geleden had ik een drukke baan bij een groot internationaal bedrijf. Om te ontspannen ging ik graag naar de manege om paard te rijden, alleen kwam ik daar regelmatig allesbehalve relaxt vandaan. De reden? Mijn vierbenige manegemaatje Jerry kon tijdens het borstelen geen seconde stilstaan, ging alvast wandelen als ik in het zadel wilde klimmen en luisterde maar half naar de signalen die ik met mijn benen en teugels gaf zodat de voltes eieren werden en ik de hoeken alleen van een afstandje zag. Resultaat was dat ik na een paar rondjes met stoom uit mijn oren in het zadel zat en die rotknol na de les briesend terug naar zijn box bracht. Leuk hoor, dat paardrijden, lekker om te ontspannen. Not!

[Inclusief 5 tips om je (beter) te ontspannen bij je paard]

Dat hoor ik mezelf nog zeggen toen ik het helemaal niet meer naar mijn zin had bij mijn Zweedse werkgever. Een vriendin had me aangeraden om eens met een coach te gaan praten, maar daar was ik het niet mee eens. De hulp van iemand anders inroepen was voor mij een zwaktebod; ik moest er toch zelf uit kunnen komen?

Stel, je gaat eindelijk op vakantie omdat je weet dat je paarden in goede handen zijn terwijl je weg bent, want je hebt de Paarden Oppas Service ingeschakeld. Naast het voer- en bewegingsschema voor je lievelingen, laat je voor de oppas ook een uitgebreide handleiding achter voor hoe ze moet omgaan met een van hen. Die gedraagt zich namelijk niet altijd zoals je zou willen. Eigenlijk schaam je je zelfs een beetje voor het feit dat hij zich altijd losrukt op weg naar de wei, je continu in je mouw hapt als je hem leidt, onmogelijk te longeren is, of keihard tegen de staldeur staat te trappen rond voertijd.

Iedereen weet hoe het werkt. Als je een keer per week naar de sportschool gaat of gaat hardlopen, dan krijg je een betere conditie. En als je dat een paar keer per week doet, dan krijg je sneller een betere conditie. Maar als je door wat voor omstandigheden dan ook een tijdje niet kunt trainen, dan merk je dat je conditie achteruitgaat. Wat dat met het trainen van paardengedrag te maken heeft? Alles!

Het einde van je vakantie is in zicht…

… of je bent al een paar dagen aan het werk en eigenlijk ga je je steeds rotter voelen. Gewoon een gevalletje van frisse tegenzin, of is er misschien meer aan de hand? Want omdat je tijdens je vakantie alle tijd had om na te denken over je situatie thuis, op het werk en de balans daartussen, heb je je misschien gerealiseerd dat er eigenlijk al een hele tijd iets zit te kriebelen. Alleen had je voor de vakantie geen tijd om daarover na te denken vanwege je drukke baan, je gezin, je sociale contacten, je hobby’s en alle andere activiteiten waarvan je vond dat je die moest doen. Toen ging je op de automatische piloot door.

En dat lukt nu niet meer.

In het tweede deel van dit artikel (“Hoe een paard de wereld ziet”) schreef ik over hoe de ogen van een paard werken en op welke manieren ze verschillen van die van een mens. In deel 3 ga ik in op het gehoor, het reukvermogen en het gevoel van je paard. Ook die zintuigen werken namelijk anders dan die van ons en/of hebben een andere gevoeligheidsgraad, waardoor er soms grote verschillen zitten tussen wat jij hoort, ruikt of voelt en hoe je paard dat ervaart.

Als je net als ik handig bent - met je handen, met je hersenen, of met allebei - dan gok ik dat ook jij niet zo gauw iemand anders zal inroepen om je te helpen. Alleen als het echt specialistenwerk is, zoals een openhartoperatie, de reparatie van je auto of het aanleggen van een nieuw elektriciteitsnet in je huis, “mag” je dat doen van jezelf. Jawel, “mag”, want anders zou het gezichtsverlies zijn. Je kunt het immers zelf, dus waarom zou je geld verspillen en iemand anders inhuren?

In het eerste deel van dit artikel (“Aangeboren en aangeleerd”) had ik het over verschillende redenen dat een paard schrikt van dingen die wij helemaal niet eng vinden. Aan een aantal daarvan valt weinig te veranderen, omdat die nu eenmaal aangeboren zijn. Ervaring en situatie kun je wel beïnvloeden, maar in alle gevallen zal je rekening moeten houden met hoe een paard fysiek in elkaar zit, ofwel met de manier waarop een paard de wereld waarneemt. De zintuigen van een paard werken namelijk anders dan die van ons en/of hebben een andere gevoeligheidsgraad. Daardoor zitten er soms grote verschillen tussen wat jij ziet, hoort, ruikt of voelt en hoe je paard dat ervaart. In deel 2 van dit artikel ga ik in op het zicht van het paard.

Regelmatig krijg ik de vraag hoe het nou werkt, dat coachen met behulp van paarden. Zeker omdat er toch een wat zweverig aura omheen hangt. En ja, het lijkt soms inderdaad wel alsof het coachpaard de gedachten leest van de man of vrouw waar hij bij in de bak staat. Een mooie gedachte, maar het ligt net even anders...

Als je regelmatig paardrijdt of op een andere manier met paarden omgaat, zal je het vast herkennen: je paard maakt een noodsprong als er plotseling een plastic zakje opwaait. Of hij weigert om langs een boomstronk of vuilcontainer te lopen. Of hij zet het op een lopen als jullie in de buurt van een varkenshouderij komen. Allemaal dingen die wij mensen niet eng vinden. Hoe komt het dan dat je paard er zo heftig op reageert?

Als je niet duidelijk weet waar je naartoe gaat is elke stap, welke kant op dan ook, er eentje in de goede richting. Maar of dat handig is...

De meeste paardeneigenaren weten wat hun paard probeert te vertellen als het naar iets of iemand kijkt met opgeheven hoofd, wijd open neusgaten en opengesperde ogen: ik ben heel erg bang. Alleen laten niet alle paarden hun angst even duidelijk zien. Daarnaast is het moeilijker om vast te stellen dat je paard een bepaalde situatie een beetje spannend vindt en zich daarom anders gedraagt dan je gewend bent.